Sortimenten eikenhout

Afmetingen en toepassingen van eiken balkhout

03/06/2024

Eiken balken spreken vaak tot hun verbeelding vanwege de enorme afmetingen, de mooi gevormde lengtescheuren en het ruige uiterlijk. Eiken balken worden voor vele buitentoepassingen gebruikt en zijn in vele maten en lengten te verkrijgen. Tabel 1 geeft overzichtje van de meest beschikbare maten Frans eikenhout op de Nederlandse markt.

Tabel 1: Overzicht beschikbare maten gelijkzijdig eiken balkhout van Franse herkomst.

Kopmaten (mm)	Gangbare lengten (cm)	Minder-gangbare lengten (cm)	Opmerkingen
100 x 100	200 t/m 400	450 en langer	100 x 100 mm wordt niet veel in Frankrijk geproduceerd maar meer in Duitsland en Oost-Europa. Dit sortiment heeft een risico op kromtrekken. Bij langere lengten is de kans om kromheid groot.
125 x 125	200 t/m 400	450 en langer	Langere lengten zijn niet beschikbaar vanwege de kromheid van de balk die dan op kan treden.
150 x 150	200 t/m 500	550 en langer	Langere lengten zijn niet beschikbaar vanwege de kromheid van de balk die dan op kan treden.
180 x 180	200 t/m 600	650 en langer	Bij de productie van lengten langer dan 650 cm is de beperking de diameter en volhoutigheid van de stammen. Je hebt diameters van 70 – 80 cm nodig om dit sortiment in lange lengten te zagen. Maximale lengten die beschikbaar zijn liggen rond de 1100 en 1200 cm.
200 x 200	200 t/m 600	650 en langer
250 x 250	200 t/m 600	650 en langer
300 x 300	300 t/m 600	650 en langer
400 x 400	300 t/m 600	650 en langer

Daarnaast worden er ook ongelijkzijdige kopmaten geproduceerd zoals 80 x 150 mm, 150 x 200 mm en 250 x 300 mm. Naast de handelsmaten zoals hierboven omschreven is er ook nog bestek gezaagd hout. Bestek gezaagd hout is hout waarvan de afmetingen op wens van de klant zijn gezaagd.

Toepassingen balkhout
Zoals al eerder beschreven worden eiken balken voor vele buiten toepassingen zoals overkappingen, schuren, lichte dakconstructies, zware dakconstructies, bruggen, steigers en damwanden gebruikt. Het is moeilijk om een precieze relatie tussen de kopmaten en de toepassingen weer te geven omdat dit heel afhankelijk is van het ontwerp.

Kwaliteitsaspecten
Frans eiken balkhout wordt aangeboden volgens de Franse normering. Er zijn globaal drie kwaliteiten te onderscheiden: QPA, QP1 en QP2. Het meeste balkhout is een mix van de QPA en QP1 kwaliteit. Dit wordt ook zo omschreven. Een belangrijk aspect van balkhout is draaigroei. Bij draaigroei loopt de nerf niet evenwijdig met de langszijde van de plank. Dit veroorzaakt dat de balken na verloop van tijd krom worden.
De meeste eiken balken bevatten hart maar ook is er een sortering “buiten het hart” gezaagd, dit kan alleen enkel bij kleinere afmetingen zoals bijvoorbeeld 150 x150 mm en 80 x 150 mm uit hele dikke stammen.

Foto 1: voorbeeld van aangedroogd eiken balkhout.

Vers gezaagd of aangedroogd balkhout?
Vele Franse zagerijen hebben altijd een voorraad aangedroogd (zie foto 1) balkhout staan. De leeftijd varieert: van 3 tot 4 maanden tot 3 jaar. Afhankelijk van de toepassing, de wensen van de klant en de beschikbaarheid wordt voor aangedroogd of vers gezaagd hout gekozen. Voor tuinhouttoepassingen wordt meestal vers gezaagd hout toegepast omdat aangedroogd hout onaantrekkelijker eruitziet. Na verloop van tijd wordt het aangedroogde hout helemaal grijs.

Bij aangedroogd hout is er al scheurvorming in de lengte en aan de kopse zijde opgetreden. Het nadeel van aangedroogd eiken balkhout is dat je het niet zomaar kunt herzagen naar een gewenste maat omdat: 1) de scheurvorming is vanuit het hart al ingetreden en het resultaat is niet fraai; en 2) het eiken droogt vanaf de buitenzijden maar ongeveer 1 cm per jaar van vers naar luchtdroog, de kern is dan nog nat en de buitenzijde al aangedroogd, waardoor er een spanningsverschil ontstaat en de balk krom trekt. Het is dus niet verstandig om hout met een kopmaat van 100x200mm te zagen uit een aangedroogde balk met een kopmaat van 200x200mm.

Bij het gebruik van vers gezaagd hout moet de klant rekening houden met het uitlogen van het eiken, wat looizuur vlekken op het eiken zelf maar ook op onderliggende tegels of muren kan geven.

Heb je vragen over eiken balkhout? Neem dan contact met ons op.