Hartscheuren in eiken balkhout

Een bekend fenomeen bij eiken balkhout is het ontstaan van hartscheuren. Met eiken balkhout bedoel ik balken met kopmaten die variëren van 10 x 10 cm t/m 50 x 50 cm. In dit artikel leg ik uit waarom deze scheuren ontstaan.

Bij gelijkzijdige gezaagde balken is het hart aan de kopsezijde altijd volledig zichtbaar in de balk. Dit noemt men omsloten hart. Bij dit type balk is omsloten hart een voorwaarde om de balk recht te houden (zie figuur 1).

Figuur 1: omsloten hart in een balk. Ook zijn de hartscheuren zichtbaar na luchtdroging.

Ontstaan van hartscheuren bij balkhout
Wanneer een eikenstam tot balken gezaagd wordt is het vochtgehalte overal gelijk. Na het zagen wordt het hout opgelat, op een houtwerf neergezet en begint de luchtdroging. Bij het luchtdrogen van hout maak je gebruik van de natuurlijke ventilatie (= wind) en temperatuur om vochtaandeel te verlagen. Het is een natuurlijk verschijnsel dat het hout aan de buitenkant eerder en sneller droogt dat het hout dat bij het omsloten hart zit. Het gevolg is dat dit hout aan de buitenkant eerder krimpt dan het hout dat nabij het hart zit. Het binnenste hout “krimpt niet mee omdat het nog vochtig is en langzamer droogt. Dit verschil veroorzaakt hartscheuren.

Hoe snel er hartscheuren optreden hangt van vele factoren af: bij balkhout dat in het voorjaar of zomer gezaagd wordt zullen hartscheuren sneller optreden dan bij balkhout dat in het najaar gezaagd wordt. Tijdens de winter zal het hout niet drogen en dus niet krimpen en scheuren.

Misvattingen bij eiken balkhout
Bij gelijkzijdig eiken balkhout krijg je altijd scheurvorming! Je kunt het aangedroogd gebruiken, dan zijn de scheuren al aanwezig of vers. Bij de toepassing van vers balkhout ontstaan de hartscheuren na verloop van tijd.

Een andere misvatting is dat je eiken balkhout kunt drogen in een droogkamer tot een vochtgehalte van 10 – 15 %. Wanneer je dat doet dan zijn de gevolgen voor de houtkwaliteit niet te overzien: scheurvorming, deformaties, kromtrekken zullen optreden. Deze vorm van drogen gaat veel te snel. Balkhout moet aan de lucht drogen. Er zal altijd een verschil in vochtgehalte nabij het hart en de buitenkant zijn. De binnenkant droogt heel langzaam.

Wil je meer weten over de eigenschappen van balkhout. Neem contact met ons op.